همه روزه انبوهی از گل های همیشه‌بهار، رز، یاسمن، میخک، ارکیده و… در زباله‌دان های خارج از معابد و تالارهای مذهبی هند دور ریخته میشوند. گل‌های زینت‌بخش خدایان و راه‌روهای عبادتگاهها پس از مدتی کوتاه به تپه‌ای از گیاهان پلاسیده تبدیل میشوند. در کشوری که گل ابزار تکریم اماکن مذهبی آن هستند و به زیبایی مراسم‌ها می‌افزاید، حجم عظیم ضایعات آن، غیرقابل انکار است. طبق گزارش مجله الزویر، حداقل ۳۰۰ تن گل تنها پس از یک بار مصرف هدر می‌رود. تحقیقات دیگری توسط مجله بین‌المللی پژوهش‌های علوم کاربردی و فناوری مهندسی بیان میکند که سالانه حدود هشت میلیون تن زباله گل در رودخانه‌ها و معابر آب هند ریخته میشود که به مسدود شدن راه‌های آبی، آلودگی و تخریب محیطزیست منجر میشود.
اما گروه جدیدی از کارآفرینان اجتماعی با اهتمام تام برای کاهش آلودگی محیطزیست به‌وسیله بازیافت ضایعات گل و دادن زندگی دوباره به گل‌های دور‌ریز، آغاز به فعالیت کرده‌اند. افزون بر حفظ محیطزیست، این فعالیت‌‌ها موجب امرار معاش و کارآفرینی شده‌اند.
تبدیل گل به قدرت
یکی از این کارآفرینان جوان، آنکیت آگاروال، بنیانگذار و مدیرعامل استارتاپ هلپ‌آس‌گرین مستقر در کانپور است، شرکتی که مانع از آلودگی رودخانه گنگ با پسماند عبادتگاهها میشود. این استارتاپ روزانه بیش از۴/۲ تن ضایعات گل را جمع‌آوری کرده و به محصولات ارگانیک مانند: بخور بدون زغال چوب، استایروفوم ارگانیک تجزیه‌پذیر و چرم غیر‌حیوانی بازیافت میکند و از این طریق مایه امرار معاش زنان حاشیه‌نشین میشود. این استارتاپ که توسط مجلات فوربز، فورچون و استنفورد به رسمیت شناخته شده است، اولین ارائه‌دهنده راه‌حل برای مشکل زباله های عظیم‌الجثه معابد در جهان است.
آنکیت طی ویدئویی در برنامه محیطزیست سازمان ملل (یواِن‌ای‌پی) میگوید: «زمانی که زیر سوال بردن آداب مذهبی چند صد ساله خودمان را شروع کردم، مردم فکر می‌‌کردند که دیوانه شده‌‌ام، اما من از این موقعیت به‌عنوان چالش استفاده کردم و امروز ما در هر دقیقه یک بسته عود می‌‌فروشیم. ما گل را به قدرت تبدیل می‌کنیم».
وی در ادامه میگوید: «هر سال بیش از نیم میلیارد هندو با بردن گل به معابد به عبادت می‌‌پردازند. در نهایت، این گل های مقدس در معابر آب از جمله رود گنگ ریخته میشوند. آفت‌کش‌‌هایی که برای رشد این گل‌ها استفاده میشوند با آب رودخانه مخلوط شده و آن را بسیار سمی میکنند. این معضل نیازمند راه‌حلی ساده و در عین حال موثر بوده است. به عقیده آنکیت، امروزه همه چیز به اقتصاد بر می‌‌گردد و مقاصد جدیدی برای ما می‌سازد».
تلاش‌‌‌های او جوایز و مقاماتی را برایش به ارمغان آورده است، از جمله: مقام رهبر جوان سازمان ملل برای اهداف توسعه پایدار، جایزه شتاب تحول سازمان ملل در لهستان، تقدیر در جشنواره ایده‌های تحول‌دهنده جهان، قرارگیری در لیست کارآفرینان زیر ۳۰ سال مجله فوربز در سال ۲۰۱۸ و همچنین جایزه کارآفرین جوان از یونیلور، جایزه همشهری سرآمد در جشنواره ایده‌های شهر در مکزیک و مقام قهرمان جوان کره‌زمین در سال ۲۰۱۷ را می‌توان نام برد.
زیباسازی ضایعات
مایا ویوِک و مینال دالمیا طرح ویژۀ ضایعات مقدس با نام اوروی را برای استارتاپ خود پیشنهاد دادند که مجموعه‌ای مستقر در حیدرآباد است. در این مجموعه، طی فرآیندی که آن را بازجوان‌سازی گل نامیده‌اند، جان تازه‌ای به پسماند گل می‌بخشند. این دو همکار می‌گویند: «ما می‌خواستیم وارد کسب‌وکاری شویم که در آن زنان و محیط زیست بتوانند با هم سود ببرند. مدیریت ضایعات، حوزه بزرگی بود که می‌توانستیم فرصت‌ها را در آن کشف کنیم». مایا طی مصاحبه با گزارشگر گلوبال ایندیَن بیان میکند: « در مرحله اول، هر مشکلی در محیط زیست زندگی زن را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. بنابراین، او بهترین گزینه برای یافتن راه‌حل است».
این استارتاپ، آزمایش‌های خود را از نوامبر ۲۰۱۸ آغاز کرد و در آوریل ۲۰۱۹، پروژه کلید خورد. به گفته مایا: «زمانی که نمونه‌های اولیه را آماده کردیم، پیش رفتیم و شرکت را ثبت کردیم». ضایعات مقدس با عبادتگاهها، فروشندگان، برنامه‌ریزان مراسم، دکوراتورها و تقریبا هر کسی که ضایعات گل تولید میکند، همکاری میکنند. در ابتدای کار، پروژه با یک معبد آغاز شد، اما حالا آن ها حوزه فعالیت خود را به بیش از ۴۰ معبد افزایش داده‌اند. گل‌های دورریخته‌شده به‌وسیله شرکت به کود طبیعی، چوب بخور، مخروط بخور و صابون بازیافت میشوند.
ضایعات مقدس برای اولین بار، خارج از سالن اجتماعات دهکده‌ای که به‌وسیله سارپانچ در اختیار آنها قرار گرفته بود، با هدف اشتغال زایی زنان آن منطقه شروع به کار کرد. اکنون شرکت به فضایی استیجاری در همین حوالی نقل مکان کرده است. این استارتاپ برنده جایزه بهترین استارتاپ سبز ۲۰۱۹ تحت نام ایده‌های اقتصادی هند سبز شده است.
استفاده بهینه از گل‌ها
یکی دیگر از سرمایه گذاری های بازیافت گل، موسسه آروهی است که در سال ۲۰۱۹ به‌وسیله پونام شروات و پینکی یاداو شروع به کار کرد. پونام در گفتگو با گلوبال ایندین گفت: « اغلب در معابد می‌‌‌دیدم که گل هایی تقدیم خدایان می‌شد که تقریبا بلافاصله دور ریخته می‌شدند. این صحنه به‌ویژه برای ما که آموخته بودیم هدایای خدایان نباید هدر روند، آزاردهنده بود و باعث شد متوجه مقدار عظیم زباله هایی شوم که در معابد این کشور تولید میشوند».
پونام و پینکی که در شهر گورگان هند مشغول هستند ظروف مخصوصی را در جای‌جای معابد قرار داده‌اند تا گل‌های دور ریخته از مقامات معبد را جمع‌آوری کنند. آنها می‌گویند: «در ابتدا، ظروف با ضایعات دیگری مانند بستههای شیر، پوست موز و بستههای خالی بخور هم پر می‌شدند ولی ما گل‌ها را جدا و بقیه ضایعات را بازیافت می‌کردیم. هنگامی که اولین دسته از محصولات ما آماده شد، آنها را به معابدی که زباله ها را از آنجا جمع‌آوری کرده بودیم، اهدا کردیم».
کارآفرینان از بازیافت حلقه‌های گل، عود، بت، قطعات تزئینی و حتی خوشبوکننده درست میکنند. آروهی در حال حاضر پنج زن استخدام کرده و ۵۰۰ نفر دیگر را برای ساخت محصولات آموزش داده است. پونام میگوید: «ما مهاجران کشمیری را در گروه‌‌‌های خودیاری جامو، گورگان و حتی افرادی که تحت برنامه‌های توسعه مهارت دولت هستند، آموزش داده‌ایم».
این کارآفرینان اجتماعی، در مسیر پیشرفت به سوی ایجاد صنایع بزرگ‌تر، برای افراد دیگر نیز راه را هموار کرده تا آنها نیز بتوانند در تحوالات جهان نقشی داشته باشند. با وجود حجم گل‌هایی که هر روزه در سراسر هند استفاده میشوند، فرصت‌های زیادی برای کارآفرینان نوپا در زمینه بازیافت گل وجود دارد.
