تجزیه و تحلیل ماتریس SWOT یک روش مفید برای درک نقاط قوت و ضعف کسب و کار می باشد، همچنین برای شناسایی فرصت هایی که پیش رویتان موجود است و تهدیداتی که با آن روبرو هستید مورد استفاده قرار می گیرد، این ماتریس به شما کمک می کند که یک نفوذ پایدار در بازار خود داشته باشید. همچنین در مسائل شخصی نیز از این ماتریس استفاده می شود و به شما کمک می کند تا شغل خود را به گونه ای توسعه دهید که بهترین استعداد ها، توانایی ها و فرصت ها را به بهترین وجه به دست بیاورید.
روش swot چیست؟
روش swot یک ابزار فوق‌العاده ساده و در عین حال قدرتمند است که به شما کمک می‌کند تا استراتژی کسب و کار خود را توسعه دهید، چه در حال ایجاد یک استارتاپ باشید چه هدایت یک شرکت را به عهده داشته باشید.
SWOT مخفف عبارت Strengths، Weaknesses، Opportunities و Threats است.
strengths و weaknesses نقاط قوت و ضعف درونی شرکت شما هستند. چیزهایی که شما روی آن‌ها کنترل دارید و می‌توانید آن‌ها را تغییر دهید. از جمله نقاط قوت و ضعف درونی می‌توان به افرادی که در تیم شما حضور دارند، اختراعات و مالکیت معنوی و موقعیت مکانی اشاره کرد.
opportunities و threats فرصتها و تهدیدهای خارجی هستند. چیزهایی که خارج از شرکت شما در بازار بزرگ‌تر در حال وقوع هستند. شما می‌توانید از فرصتها استفاده کرده و در برابر تهدیدات از خود محافظت کنید اما نمی‌توانید آن‌ها را تغییر دهید. به عنوان مثال می‌توان به رقبا، قیمت مواد خام و روند خرید مشتری اشاره کرد.
یک نمونه ماتریس swot موفق، نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدهای شما را در یک لیست سازمان یافته سازماندهی می‌کند و معمولاً در یک شبکه ساده دو به دو ارائه می‌شود.
روش انجام ماتریس swot
برای انجام ماتریس سوات، شما باید تیمی از افراد را دور هم جمع کنید تا روی چارچوب ماتریس swot کار کنند. با این حال، برای انجام این روش به یک روز کامل ندارید. یک یا دو ساعت برای انجام نمونه تحلیل swot کافی است. در ادامه مراحل انجام ماتریس سوات بیان شده است.
افراد مناسب را انتخاب کنید
افراد مناسب را از بخش‌های مختلف شرکت خود جمع کنید و مطمئن شوید که نمایندگانی از هر بخش و تیمی دارید. در ادامه متوجه می‌شوید که گروه‌های مختلف در شرکت شما دیدگاه‌های کاملا متفاوتی دارند که این برای موفقیت روش swot بسیار مهم است.
ایده ها را به دیوار بزنید
ماتریس کسب و کار چیست؟ ماتریس کسب و کار همان ماتریس SWOT است. این روش شبیه به جلسات طوفان فکری است و راه‌های درست و غلطی برای اجرای آن وجود دارد. پیشنهاد می‌شود به فرد یک برگه یادداشت بدهید و از همه بخواهید بی‌صدا ایده‌های خود را برای شروع کار بنویسند. این کار از تفکر گروهی جلوگیری کرده و اطمینان می‌دهد که همه صداها شنیده می‌شوند. برای انجام این کار می‌توانید از نمونه سوالات swot استفاده کنید.
پس از ۵ تا ۱۰ دقیقه طوفان فکری خصوصی، تمام یادداشت‌ها را روی دیوار بچسبانید و ایده‌های مشابه را با یکدیگر هم‌گروه کنید. اگر ایده شخص دیگری جرقه فکر جدیدی را ایجاد کرد، به افراد اجازه دهید در این مرحله یادداشت‌هایی را اضافه کنند.
ایده ها را رتبه بندی کنید
زمانی که همه ایده‌ها سازماندهی شدند، نوبت به رتبه‌بندی ایده‌ها می‌رسد. سیستم رای‌گیری یک روش مناسب برای رتبه‌بندی ایده‌ها است. در این روش هر کس پنج یا ده رای می‌گیرد که میتواند آن‌ها را به هر شکلی که دوست دارد توزیع کند.
شما باید این فرآیند تولید ایده را برای هر یک از چهار بخش چارچوب ماتریس SWOT دنبال کنید.
چرا باید به سراغ ماتریس سوات برویم؟
زمانی که برای انجام ماتریس swot وقت می‌گذارید با یک استراتژی قوی به اولویت‌بندی کارهایی که برای رشد کسب و کار خود باید انجام دهید، مسلط خواهید شد. ممکن است فکر کنید همه چیزهایی را که برای موفقیت باید انجام دهید از قبل می‌دانید اما روش SWOT شما را وادار می‌کند تا به کسب و کار خود از راه‌ها و مسیرهای جدید نگاه کنید. شما به نقاط قوت و ضعف خود و اینکه چگونه می‌توانید از آن‌ها برای استفاده از فرصتها و تهدیدهای موجود در بازار استفاده کنید، توجه خواهید کرد.
چه افرادی باید روش swot را انجام دهند؟
برای اینکه ماتریس سوات موثر باشد، بنیانگذاران و رهبران شرکت باید عمیقاً درگیر این موضوع شوند. این مورد وظیفه‌ای نیست که بتوان آن را به دیگران محول کرد اما رهبری شرکت نیز نباید کار را به تنهایی انجام دهد. برای بهترین نتیجه، باید گروهی از افراد که دیدگاه‌های متفاوتی در مورد شرکت دارند را جمع کنید. افرادی را انتخاب کنید که می‌توانند جنبه‌های مختلف شرکت را از فروش و خدمات مشتری گرفته تا بازاریابی و توسعه محصول در نظر بگیرند.
اگر به تنهایی یک کسب و کار را راه‌اندازی کرده یا اداره می‌کنید همچنان می‌توانید روش سوات را انجام دهید. نظرات بیشتری را از دوستانی که کمی در مورد کسب و کار شما، حسابدار یا حتی فروشندگان و تامین‌کنندگان می‌دانند، جذب کنید. نکته کلیدی این است که دیدگاه‌های متفاوتی داشته باشید.
ماتریس SWOT در کسب و کار
چیزی که ماتریس SWOT را به طور خاص به ابزاری قدرتمند تبدیل کرده این است که میتواند به شما کمک کند تا فرصت‌هایی که برای بهره برداری مناسب هستند را پیدا کنید و با درک ضعف‌های کسب و کار خود، بتوانید تهدیدات را کنترل کرده و از بین ببرید.
علاوه بر این، این ابزار با بررسی رقبایتان، به شما کمک می‌کند تا با ساختن استراتژی بتوانید خود را از رقبا تشخیص دهید و در بازار با آن‌ها رقابت کنید.
چارچوب ماتریس SWOT
برای استفاده از ابزار ماتریس swot باید به سوالاتی پاسخ دهید. در ادامه نمونه سوالات SWOT آورده شده است.
نقاط قوت
- سازمان شما چه مزیت‌هایی دارد؟
- شما چه کاری را بهتر از هر کس دیگری انجام می‌دهید؟
- چه منابع منحصر به فرد یا کم هزینه شما میتواند بر روی دیگران تأثیر بگذارد؟
- مردم در بازار چه چیزی را به عنوان نقاط قوت شما می‌بینند؟
- چه عواملی باعث می‌شود که شما فروش داشته باشید؟
- پیشنهاد فروش منحصر به فرد سازمان شما (USP) چیست؟
نقاط قوت خود را از منظر داخلی و از نقطه نظر مشتریان و افراد موجود در بازار مورد نظر قرار دهید.
هنگام بررسی نقاط قوت، آن‌ها را با توجه به رقبای خود بررسی کنید. به عنوان مثال، اگر تمام رقبای شما محصولات خود را با کیفیت بالا عرضه می‌کنند، فرایند تولید با کیفیت بالا در بازار شما نقطه قوت نیست، بلکه ضروری است.
نقاط ضعف
- چه چیزی را می توانید بهبود دهید؟
- شما از چه چیزی باید اجتناب کنید؟
- مردم در بازار چه چیزی را به عنوان نقاط ضعف شما حساب می‌کنند؟
- چه عواملی باعث افت فروش شما می‌شود؟
نقاط ضعف را نیز از منظر داخلی و خارجی در نظر بگیرید:
- آیا افراد دیگر نقاط ضعفی را می‌ببینند که به نظر شما نمی‌رسد؟
- آیا رقبای شما بهتر از شما هستند؟
فرصتها
- چه فرصت‌های خوبی را می‌توانید در نظر بگیرید؟
- شما از چه روند جالبی آگاه هستید؟
فرصت‌های مفید می تواند شامل موارد زیر باشد:
- تغییرات در تکنولوژی و بازار در هر دو مقیاس وسیع و محدود.
- تغییرات در سیاست دولتی مربوط به زمینه شما.
- تغییرات در الگوهای اجتماعی، پروفایل‌های جمعیتی، تغییر سبک زندگی و غیره.
- رخدادهای محلی.
تهدیدها
- چه موانعی دارید؟
- رقبای شما چه کاری انجام می‌دهند؟
- استانداردهای کیفیت یا مشخصات شغلی، محصولات یا خدمات شما چه چیزایی هستند؟
- آیا تغییر فناوری موقعیت شما را تهدید می‌کند؟
- آیا شما بدهی یا مشکل نقدینگی دارید؟
- آیا نقاط ضعف شما کسب و کار شما را به طور جدی تهدید می‌کنند؟
ماتریس swot در مدیریت پروژه و بازاریابی
اگر از ماتریس SWOT به عنوان یک ابزار جدی استفاده می‌کنید، اطمینان حاصل کنید که شما در استفاده از آن دقت کافی دارید:
- فقط اظهارات دقیق و قابل تایید را وارد کنید.
- لیستی طولانی از عوامل را وارد کنید و آن‌ها را اولویت بندی کنید تا وقت خود را در مهم‌ترین عوامل صرف کنید.
- اطمینان حاصل کنید که گزینه‌های تولید شده به مرحله بعدی در فرآیند تشکیل استراتژی منتقل می‌شوند.
- استرانژی را در سطح مناسب به کار ببرید.
- از ابزارهای استراتژی دیگر استفاده کنید تا با تصویری جامع از موقعیتی که با آن روبرو هستید برخورد کنید.
بهتر است که علاوه بر رئیس شرکت و مدیران بازاریابی، دیگر کارمندان شرکت نیز درگیر فرآیند تحلیل ماتریس swot باشند و آن ها نیز در شناسایی فرصت ها، تهدید ها و نقاط قوت و ضعف شرکت، سهمی داشته باشند. به نوعی تحلیل ماتریس SWOT کسب و کارتان را به صورت تیمی انجام بدهید.
اگر چه مجموعه متغیرهای موجود در ماتریس swot (قوت، ضعف، فرصت و تهدید) متغیرهای جدیدی نیستند؛ اما نکته بدیع این تکنیک را باید در توانایی آن در هماهنگ نمـودن و یـافتن ارتبـاط نظام مند میـان متغیرهای مزبور دانست.
هرچند بسیاری از مؤلفین حوزه برنامه ریزی راهبردی به لزوم بهره گیری شرکت‌‌ها از قوت خود برای استفاده از فرصتها اعتقاد دارند امـا نباید معادلات مهـم دیگـری همچـون کاستن از ضعف‌‌ها به‌منظور بهره جستن از فرصتها مورد غفلت قرار گیرد. به‌هرحال یک ضعف در حقیقـت بـه مفهوم نبود قوت است و تلاش در جهت کاستن از ضعف میتواند به نوبه خود بـه تدوین یک راهبرد متمایز برای موسسه منجر شود. تکنیـک تحلیل ماتریس swot همچنـین ابزاری برای ترغیب تصمیم گیران جهت یافتن تاکتیک‌‌ها و اقدامات مؤثرتر می‌باشد.
کاربرگ مربوط به این ابزار از طریق این لینک قابل دریافت می‌باشد.
