این روزها بحث در خصوص رمزارز جدید فیسبوک یا همان لیبرا بسیار داغ شده است از این رو در این مقاله قصد داریم که با هم چیستی و ویژگی های این ارز دیجیتال را بررسی کنیم، پس با ما همراه باشید.
لیبرا یک ارز دیجیتال جدید بر اساس تکنولوژی بلاک چین است که توسط فیسبوک طراحی شده است. این رمزارز قرار است به عنوان ارز درون برنامه ای توسط ۲.۷ میلیارد کاربر فیسبوک، اینستاگرام و واتس اپ استفاده شود. از طریق این کریپتو می‌توان انتقال پول بین کشورها را سهولت بخشید و خرید اینترنتی انجام داد و یا مبلغی را به صورت خیریه اهدا کرد. برای این پرداخت‌ها نیز به زودی کیف پولی به نام کالیبرا معرفی خواهد شد.
فیسبوک از طریق پخش کردن این کیف پول دیجیتالی بین کاربرانش و سپس ارائه خدماتی از قبیل سرمایه گذاری یا وام دادن ، کسب درآمد خواهد کرد. به سادگی می‌توان متوجه شد که لیبرا چطور بین افرادی که حساب بانکی ندارند و یا افرادی که در کشورهای در حال توسعه زندگی می‌کنند فراگیر خواهد شد.
مأموریت لیبرا ساده کردن دنیای مالی و بهبود زیرساخت‌های اقتصادی است که می‌تواند به میلیون‌ها انسانی که امروز همچنان حساب بانکی ندارند کمک کند. پولی که برای مهاجرها ارسال می‌شود عمده بازار هدف این پروژه است. بر طبق گزارش بانک جهانی، سالانه ۵۰۰ میلیارد یورو با هزینه‌ای بسیار سنگین از کشورهای ثروتمند به کشورهای فقیر انتقال داده می‌شود.
لیبرا توسط یک گروه خصوصی و مستقل به نام انجمن لیبرا که در سوییس قرار دارد مدیریت خواهد شد. در حال حاضر این انجمن ۲۹ عضو دارد که شامل اسامی بزرگی مثل فیسبوک، اوبر، اسپاتیفای، پی‌پال، ویزا و ebay می‌شود. هدف این انجمن این است که تا زمان رونمایی از این ارز دیجیتال، این انجمن ۱۰۰ عضو داشته باشد.
انجمن لیبرا به صورت منظم رمزارز لیبرا را کنترل و مدیریت میکند تا ثبات داشته باشد. برای هر واحد از این رمزارز کنترل کامل وجود دارد و زمانی که به پول واقعی (دلار، یورو و یِن) تبدیل بشود، این کنترل از بین خواهد رفت.
واکنش‌ها به لیبرا
با وجود اینکه رونمایی از لیبرا در سال ۲۰۲۰ انجام می‌گیرد اما تاکنون این رمزارز واکنش‌های زیادی از سمت سیاستمداران و افراد مختلف دریافت کرده است. بسیاری از این واکنش‌ها مثبت هستند ولی در میان آن‌ها واکنش‌های منفی و بدبینانه نیز وجود دارد. حتی از کلمات «کورپوریتوکراسی» برای تعریف این کریپتو استفاده شده است که این کلمه دارای بار معنایی منفی می باشد و به معنای شرکت سالاری می باشد.
یکی از واکنش‌های بسیاری تندی که نسبت به لیبرا صورت گرفت از سمت فرانسه بوده است؛ جایی که وزیر اقتصاد این کشور گفته است: «لیبرا نمی‌تواند و نباید رخ بدهد! با این حال رمزارزها باید به یک بخش قدرتمند مالی تبدیل شوند.» او از بانک جهانی درخواست کرده که هر چه سریع‌تر یک گزارش درباره لیبرا تدوین کند.
لیبرا چه هست و چه نیست؟
لیبرا مانند بیت کوین و … یک کریپتو نیست ! از آن جایی که کریپتوکارنسی ها ناشناس، شفاف و غیرمتمرکز هستند پس بر طبق گفته فیسبوک لیبرا یک کریپتو نیست چرا که هیچ کدام از این ویژگی‌ها را ندارد.
این ارز از مدل کسب و کاری فیسبوک پیروی میکند ، برای استفاده دنیای بیرونی بسته است و تقریبا هیچ حریم شخصی برای کاربرانش ندارد. از طرفی انجمن لیبرا ۱۰۰ عضو بیشتر ندارد و تمام زیرساخت‌ها و تکنولوژی این پروژه در اختیار فیسبوک است.
لیبرا یک بلاک چین واقعی نیست. با بررسی لیبرا متوجه خواهیم شد که استفاده واقعی از بلاک چین رخ نداده است. لیبرا یک مورد خیلی خاص از بلاک چین است که فقط یک بلوک دارد و تمام تراکنش‌ها مثل یک دیتابیس ساده در آن ذخیره می‌شوند. هیچ‌کس از این دیتا اطلاعاتی ندارد و آن‌ها تنها در اختیار فیسبوک قرار دارند.
لیبرا یک ارز دیجیتالی خصوصی است. بر خلاف رمزارزهای شناخته شده مثل بیت کوین، لیبرا مملو از دارایی‌های مالی مثل وام‌های بانکی و پول‌های بی‌پشتوانه است. به همین جهت لیبرا بیشتر شبیه به یک ارز دیجیتالی خصوصی است.
جایی برای بانک‌ها نیست!
بعضی لیبرا و فیسبوک را مثل یک بانک معمولی در نظر می‌گیرند. اما با وجود امکان جابجا کردن سریع پول توسط این ارز، در حقیقت فیسبوک سادگی و راحتی دنیای دیجیتال را با ساختار بانکی ترکیب میکند.
چه کسی می‌داند فیسبوک برای آینده این ارز چه برنامه‌ای دارد؟ به نظر می‌رسد در آینده‌ای نزدیک فیسبوک قابلیت‌هایی مثل اعتبار و غیره را به این پروژه اضافه کند. در این صورت فیسبوک شروع به تولید یک نوع پول میکند. یک بانک را با ۲.۴ میلیارد کاربر تصور کنید؛ یک زمین بازی بی‌مرز.
نیاز ضروری به کنترل و نظارت
زمانی که فرآیندی مثل تولید ارزی شبیه به لیبرا در بستری به نام فیسبوک که کاربران بسیار زیادی دارد شروع می‌شود، ریسک‌هایی به همراه دارد. در این مورد به نظر می‌رسد هم مقامات نظارتی بانکی و هم مسئولان پولی باید وارد عمل شوند.
تصور کنید که لیبرا معرفی و شروع به کار کرده است. نیاز است تا مقدار پول واقعی دلار، یورو و ین وجود داشته باشد که تعادل حفظ شود. این میزان پول باید با سرمایه گذاری دولتی و یا شرکت‌هایی دیگر به دست بیاید. حالا تصور کنید این میزان پول افزایش پیدا کند و قدرت لیبرا بیشتر شود. در این صورت ضربه بزرگی ممکن است به سیستم مالی وارد شود.
اگر لیبرا با موفقیت شروع به کار کند، دستگاه‌های نظارتی پرداختی و مالی باید وارد عمل شوند و نظارت‌های کافی را داشته باشند. همچنین هر چه زودتر باید مشخص شود که لیبرا چیست؛ یک نوع ارز است؟ نوعی سرمایه‌گذاری است؟ و یا چیزی کاملا متفاوت ازین موارد !
آیا بانک‌های مرکزی باید دخالت کنند؟
یکی دیگر از مسائل این است که بانک‌های مرکزی چطور باید واکنش نشان دهند؟ معرفی لیبرا مطمئنا باعث ایجاد حساسیت‌هایی در زمینه‌های مالی می‌شود و این سوال را مطرح میکند که آیا لیبرا تبدیل به یک واحد ارزی مستقل می‌شود یا تکمیل کننده سیستم خواهد بود؟
در حقیقت فیسبوک با معرفی لیبرا شکاف عمیقی در سیستم پرداخت بین‌المللی که بانک‌های مرکزی هنوز آن را پر نکرده‌اند را هدف قرار می‌دهد. اما سوال اینجاست که کدام منطقی‌تر است؟ یک ارز دیجیتالی خصوصی جهانی یا خدمات بانک مرکزی همگانی؟
بر اساس نظر نویسندگان بخش اقتصادی تایمز، لیبرا تنها یک سایه از ارز دیجیتالی است که به صورت خصوصی اداره می‌شود و به نوعی یک ذخیره برای ارزهای جهانی خواهد بود.
البته مدت زمان زیادی است که مسئله ارزهای دیجیتال یکی از مشکلات بانک‌های مرکزی بوده و به همین دلیل است که باید این مسائل تا قبل از معرفی لیبرا تا حدی رفع شوند. شاید این نشانه‌ای باشد برای این که بانک مرکزی هر چه سریع‌تر یک ارز دیجیتالی با ثبات ارائه دهد تا چالش‌ها رفع شوند.
موانعی که در مسیر فیسبوک قرار دارند
اگر درست به قضیه نگاه کنیم باید گفت که نکات مثبت زیادی درباره لیبرا وجود دارد. برای مثال گفته شده است که لیبرا هزینه جابجایی خیلی کمی خواهد داشت یا اصلا هزینه‌ای وجود نخواهد داشت و جابجایی پول و انجام یک تراکنش به آسانی استفاده از واتس‌آپ خواهد بود. همچنین پتانسیل زیادی برای اثر بخشی در جامعه وجود دارد که می‌تواند تراکنش‌های مالی را برای بسیاری از افرادی که حساب بانکی ندارند ممکن کند و همین موضوع می‌تواند باعث رشد اقتصاد شود. با این حال نکات منفی زیادی نیز در این ارز وجود دارد.
در حوزه حریم شخصی، فیسبوک سابقه خوبی ندارد. سوال اینجاست که درباره لیبرا فیسبوک چطور می‌خواهد قوانین حریم شخصی را رعایت کند؟ این شرکت چطور می‌خواهد اعتماد مشتریان را جلب کند که پولشان را وارد این ارز کنند؟ لیبرا ممکن است بستری برای تراکنش‌هایی باشد که اهداف آن‌ها جنایتکارانه است؛ فیسبوک چطور می‌خواهد با این مسئله مبارزه کند؟
برونول ماری، وزیر اقتصاد فرانسه می‌‌گوید: «این پول به فیسبوک کمک میکند دیتای بیشتری به دست بیاورد و همین موضوع باعث می‌شود که قدرت آن‌ها افزایش پیدا کند.»
مشکل دیگر این است که فیسبوک در حال حاضر به اندازه کافی بزرگ و قدرتمند است که کنترل و نظارت نشود. برای راه‌اندازی یک فرهنگ بانکی ، فیسبوک نیاز دارد تا مطمئن باشد این ارز دیجیتالی به اندازه‌ای بزرگ نباشد که شکست بخورد.
سرمایه‌گذاران درباره رمزارز فیسبوک چه اشتباهی می‌کنند؟
فیسبوک، این غول شبکه اجتماعی در ۱۸ ژوئن از لیبرا رونمایی کرد، یک سیستم پرداخت جهانی که بر اساس رمزارزها بنا شده است. زمانی که این سیستم در سال آینده شروع به کار کند، جامعه ۲ میلیاردی کاربران رمزارز اختصاصی خود را خواهند داشت و سیستم پرداخت جهانی مثل قبل نخواهد بود.
بسیاری از شرکت‌های تکنولوژی قدرتمند گسترش خود را با جذب مشتری به دست آورده‌اند. نتفلیکس، آمازون، آلفابت و اپل همگی موفق شده‌اند پلتفرمی ایجاد کنند که مملو از مشتریان خوشحال است. جمعیت کاربران فیسبوک نزدیک به ۲ میلیارد نفر است و این عدد تقریبا یک چهارم جمعیت جهان است که بیش از نیمی از تعداد افرادی هستند که به اینترنت در جهان دسترسی دارند. به همین جهت این کسب و کار یکی از قوی‌ترین و مهمترین کسب و کارها در جهان خواهد بود. همچنین نرم‌افزار فیسبوک هم در سیستم عامل اندروید و هم iOS جزو شش نرم‌افزار برتر است. باید توجه داشت که این قدرت به سادگی به دست نیامده است.
اضافه شدن سیستم پرداخت به این معناست که اعضا می‌توانند به راحتی محصولات و خدمات مورد نظر خود را خریداری کنند و با چند کلیک ساده در سطح جهانی پول جابجا کنند. این تغییر، فیسبوک را به یک اکوسیستم کامل و زنده تبدیل میکند.
این پروژه شبیه به اتفاقی است که در چین افتاد و شرکت Tencent آن را انجام داد. وی‌چت یک شبکه اجتماعی است که روزانه توسط ۱ میلیارد نفر استفاده می‌شود. افراد از طریق این شبکه اجتماعی اجاره و مالیات پرداخت می‌کنند، پول جابجا می‌کنند و غذا سفارش می‌دهند. در سال ۲۰۱۴ فیسبوک ، دیوید مارکوس، مدیر عامل وقت پی‌پال را استخدام کرد و دو سال بعد مارک زاکربرگ درباره ساخت پلتفرمی شبیه به وی‌چت صحبت کرد. از آن زمان تا امروز صحبت درباره ارز دیجیتال فیسبوک کم شده بود تا اینکه بحث آن مجددا داغ شده است.
اساس کار لیبرا یک تکنولوژی خاص بر اساس بلاک چین است. با این حال بر اساس گزارش نیویورک تایمز، لیبرا توسط دولت و پول‌هایی مثل دلار آمریکا و یا یورو پشتیبانی خواهد شد و افرادی که بخواهند از طریق لیبرا سکه و یا ارز دیجیتال خریداری کنند باید به نوعی دولتی باشند.
با همه‌ی این صحبت‌ها بایستی منتظر عملیاتی شدن لیبرا باشیم تا ببینیم آیا لیبرا می‌تواند سیستم‌های مورد نظر خود را ایجاد کند و تحولی نوین در فضای مالی فعلی بوجود بیاورد یا خیر؟
